اسید فسفریک چیست؟ ویژگی ها و انواع فسفریک اسید

اسید فسفریک، یکی از پرکاربردترین مواد شیمیایی در صنایع مختلف به‌ویژه صنعت غذا و دارو است. این ترکیب به دلیل خواص منحصر‌به‌فرد خود، از تنظیم‌کننده‌های pH گرفته تا ماده‌ای ضروری در تولید نوشابه‌های گازدار و مکمل‌های کلسیم، نقش مهمی در بهبود کیفیت محصولات ایفا می‌کند. با توجه به گسترش استفاده از این ماده در بخش‌های مختلف صنعتی و نیاز روزافزون به تأمین آن، آشنایی با ویژگی‌ها، کاربردها و روش‌های خرید اسید فسفریک خوراکی برای بسیاری از تولیدکنندگان و فعالان این حوزه اهمیت ویژه‌ای دارد. در این محتوا، به بررسی جامع فسفریک اسید خوراکی از جمله قیمت، مشخصات فنی، کاربردها و تفاوت آن با گرید صنعتی، پرداخته‌ایم تا اطلاعات کاملی در اختیار شما قرار گیرد.

اسید فسفریک چیست؟

اسید فسفریک (Phosphoric Acid) یک اسید معدنی ضعیف است که از سه اتم هیدروژن، یک اتم فسفر و چهار اتم اکسیژن تشکیل شده است. این ماده در صنایع مختلف از جمله غذایی، کشاورزی و شوینده‌ها کاربرد دارد و در دو گرید صنعتی و خوراکی تولید می‌شود.

انواع فسفریک اسید

• خوراکی
• صنعتی
• الکترولیتی
• کشاورزی

اسید فسفریک خوراکی

نوع خوراکی، یکی از انواع پرکاربرد انواع این اسید است که در صنایع غذایی و دارویی استفاده می‌شود. این نوع اسید با خلوص بالا و مطابق با استانداردهای بهداشتی تولید می‌شود و به عنوان تنظیم‌کننده اسیدیته در نوشیدنی‌ها، سس‌ها و مواد غذایی دیگر کاربرد دارد. در تولید این نوع اسید، فرآیندهایی برای حذف ناخالصی‌ها و تضمین سلامت محصول انجام می‌شود. فسفریک اسید خوراکی معمولا در نوشابه‌ها به عنوان طعم‌دهنده و تنظیم‌کننده اسیدیته به‌کار می‌رود و در داروسازی به‌عنوان ماده‌ای برای تولید برخی داروها نیز استفاده می‌شود.

این نوع اسید باید تحت استانداردهای بهداشتی و ایمنی تولید شود تا هیچ‌گونه آلودگی یا ماده مضر در آن وجود نداشته باشد. مصرف بیش از حد آن در مواد غذایی می‌تواند برای سلامتی مضر باشد، به همین دلیل استفاده از آن باید با دقت و مطابق با دستورالعمل‌های بهداشتی انجام گیرد.

اسید فسفریک صنعتی

نوع صنعتی، به‌طور عمده در تولید کودهای شیمیایی، مواد پاک‌کننده و سایر محصولات صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نوع اسید معمولا از فرآیندهای شیمیایی صنعتی به دست می‌آید و در خلوص‌های مختلف عرضه می‌شود. کاربرد اسید فسفریک صنعتی در تولید فسفات‌ها، مواد شوینده، و همچنین در فرآیندهای مختلف شیمیایی نقش حیاتی ایفا می‌کند. این اسید به دلیل خواص خورندگی بالا، باید در شرایط خاص و با استفاده از تجهیزات مقاوم به اسید نگهداری و استفاده شود.

در این نوع اسید، ناخالصی‌های زیادی وجود دارد که ممکن است برای استفاده در صنایع غذایی یا دارویی مناسب نباشد. با این حال، در کاربردهای صنعتی، این ناخالصی‌ها معمولا تاثیری بر کارکرد محصول نخواهند داشت و اسید فسفریک صنعتی در حجم‌های بالا و قیمت مقرون‌به‌صرفه به تولیدکنندگان عرضه می‌شود.

اسید فسفریک الکترولیتی

نوع الکترولیتی، یکی از انواعی است که به‌طور خاص در صنعت الکترونیک و تولید باتری‌ها استفاده می‌شود. این نوع اسید معمولا در فرآیندهای الکتروشیمیایی برای ایجاد پوشش‌های فسفاته روی قطعات فلزی استفاده می‌شود. استفاده از فسفریک اسید الکترولیتی باعث افزایش مقاومت فلزات در برابر خوردگی و افزایش طول عمر محصولات الکترونیکی می‌شود. در این نوع اسید، کیفیت و خلوص آن برای عملکرد بهینه در فرآیندهای الکترولیتی بسیار مهم است.

اسید فسفریک الکترولیتی در تولید قطعات الکترونیکی، به ویژه در باتری‌های سرب-اسید، کاربرد زیادی دارد. این نوع اسید معمولا تحت استانداردهای دقیق صنعتی تولید می‌شود تا اطمینان حاصل شود که هیچ‌گونه ناخالصی باعث اختلال در عملکرد محصولات نمی‌شود. این اسید همچنین در صنایع خودروسازی برای پوشش‌دهی قطعات فلزی استفاده می‌شود.

اسید فسفریک کشاورزی

نوع کشاورزی، یکی از مهم‌ترین انواع این اسید است که در تولید کودهای شیمیایی و به ویژه در تولید فسفات‌ها به‌کار می‌رود. این نوع اسید برای تأمین فسفر مورد نیاز گیاهان در کشاورزی استفاده می‌شود و به‌عنوان ماده اولیه در تولید کودهای فسفاته برای تقویت خاک و افزایش بازده محصولات کشاورزی اهمیت زیادی دارد. این اسید کشاورزی به‌طور خاص برای افزایش جذب مواد مغذی توسط گیاهان استفاده می‌شود و تأثیر مثبتی بر رشد و سلامت گیاهان دارد.

این نوع اسید معمولا در تولید کودهای شیمیایی همچون سوپر فسفات و مونو آمونیوم فسفات به‌کار می‌رود. همچنین باید با دقت و تحت شرایط خاص تولید شود تا بهترین نتیجه را در کشاورزی به دست آورد. این اسید به دلیل ویژگی‌های خاص خود، به عنوان یکی از اجزای حیاتی در صنعت کشاورزی شناخته می‌شود.

ویژگی‌های اسید فسفریک

فسفریک اسید (H₃PO₄) دارای ویژگی‌های شیمیایی و فیزیکی خاصی است که آن را برای استفاده در صنایع مختلف مناسب می‌سازد. جرم مولکولی اسید فسفریک یا همان جرم مولی اسید فسفریک، برابر با ۹۸.۰۰ گرم بر مول است و این ترکیب به صورت یک مایع بی‌رنگ یا سفید متمایل به شفاف در دماهای معمولی وجود دارد. Phosphoric acid خاصیت اسیدی دارد و در آب به‌طور کامل حل می‌شود. اسید فسفریک ph در محلول‌های آبی معمولا در حدود ۰.۵ تا ۲ است که نشان‌دهنده اسیدی بودن آن است.

این ویژگی باعث می‌شود که فسفریک اسید در کنترل pH و اصلاح اسیدیته در صنایع مختلف از جمله صنایع غذایی و دارویی کاربرد زیادی داشته باشد.

از دیگر ویژگی‌های مهم آن می‌توان به حلالیت بالا آن در آب و توانایی ایجاد ترکیبات فسفاته با دیگر مواد اشاره کرد. این اسید همچنین خورنده است، به‌ویژه در غلظت‌های بالا که می‌تواند به فلزات و مواد مختلف آسیب برساند. این ماده با داشتن خاصیت پایدار و قابلیت ذخیره‌سازی در شرایط معمولی، برای مدت زمان طولانی قابل نگهداری است. از این رو، به‌طور گسترده‌ای در صنایع مختلف، از جمله کشاورزی، داروسازی، و تولید شوینده‌ها استفاده می‌شود.  اسید فسفریک با آب واکنش می‌دهد و به تدریج در سه مرحله پروتون‌های خود را آزاد کرده و به یون‌های دی‌هیدروژن فسفات، هیدروژن فسفات، و فسفات تبدیل می‌شود.

تولید اسید فسفریک به چه صورت است؟

تولید این اسید به دو روش اصلی انجام می‌شود: روش مرطوب و روش حرارتی. در روش مرطوب، سنگ فسفات با اسید سولفوریک واکنش داده و Phosphoric acid تولید می‌شود. این روش اقتصادی‌تر بوده و عمدتا برای تولید فسفریک اسید صنعتی و کشاورزی به‌کار می‌رود. در روش حرارتی، فسفر خالص در حضور هوا و بخار آب اکسید شده و نوع خالص‌تری تولید می‌شود که مناسب برای مصارف خوراکی و دارویی است. هر دو روش بسته به نوع کاربرد، محصولی با خلوص و ویژگی‌های متفاوت ارائه می‌دهند.

کاربردهای اسید فسفریک

از کاربردهای این نوع اسید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• صنایع غذایی: تنظیم pH، تولید نوشابه‌های گازدار، و افزودنی خوراکی.
• صنایع دارویی: تولید مکمل‌های کلسیم و داروهای ضدعفونی‌کننده.
• کشاورزی: تولید کودهای فسفاته برای تقویت خاک.
• صنایع شوینده: استفاده در فرمولاسیون شوینده‌ها و پاک‌کننده‌ها.
• صنایع فلزی: پاک‌سازی زنگ و رسوبات از فلزات.
• تصفیه آب: تنظیم pH در فرآیندهای تصفیه آب.

البته کاربردها این محصول شیمیایی به این موارد محدود نیست، ما در مقاله کاربردهای اسید فسفریک به طور کامل این موضوع را پوشش داده ایم.

تفاوت اسید فسفریک خوراکی و صنعتی

در جدول زیر به تفاوت کاربرد اسید فسفریک خوراکی، کاربرد اسید فسفریک در صنعت و همچنین سایر ویژگی‌های این نوع اسید پرداخته‌ایم:

ویژگی	اسید فسفریک خوراکی	اسید فسفریک صنعتی
خلوص	خلوص بالا و مناسب برای مصارف خوراکی و دارویی	خلوص پایین‌تر و مناسب برای مصارف صنعتی
کاربردها	صنایع غذایی، دارویی و نوشیدنی‌ها	صنایع شوینده، کشاورزی و فلزی
استانداردها	تولید شده مطابق با استانداردهای بهداشتی	فاقد استانداردهای بهداشتی
ظاهر	مایع شفاف و بی‌رنگ	ممکن است حاوی ناخالصی‌های جزئی باشد
قیمت	قیمت بالاتر به دلیل خلوص و فرآوری بیشتر	قیمت کمتر به دلیل فرآوری ساده‌تر

قیمت اسید فسفریک

قیمت این ماده به عوامل متعددی از جمله نوع (خوراکی یا صنعتی)، خلوص، حجم سفارش، و نوسانات بازار بستگی دارد. معمولا اسید فسفریک غذایی به دلیل فرآوری دقیق‌تر و استانداردهای بهداشتی قیمت بالاتری نسبت به گرید صنعتی دارد. همچنین خرید عمده این محصول می‌تواند منجر به کاهش هزینه نهایی شود. برای اطلاع دقیق از قیمت، بررسی تأمین‌کنندگان معتبر و بازار روز توصیه می‌شود.

مزایا اسید فسفریک

در ادامه به مزایای این ماده پرکاربرد می‌پردازیم:

• تنظیم‌کننده pH: کمک به کنترل اسیدیته در صنایع غذایی و دارویی.
• کاربرد چندمنظوره: استفاده در صنایع مختلف مانند کشاورزی، شوینده‌ها، و فلزات.
• حلالیت بالا: قابلیت حل شدن آسان در آب برای استفاده در فرمولاسیون‌های مختلف.
• ایمنی نسبی: در غلظت‌های پایین، ایمن برای استفاده در مواد غذایی و نوشیدنی‌ها.
• افزایش بازده کشاورزی: تأمین فسفر مورد نیاز گیاهان و بهبود کیفیت خاک.
• قابلیت ذخیره‌سازی: پایداری بالا در شرایط معمولی، مناسب برای نگهداری طولانی‌مدت.
• هزینه مناسب: در مقایسه با برخی محصولات شیمیایی مشابه، قیمت مقرون‌به‌صرفه‌تر.

معایب اسید فسفریک

در کنار تمامی مزایایی که این ماده دارد، معایب و عوارضی هم دارد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم:

• خورندگی: در غلظت‌های بالا خاصیت خورندگی داشته و ممکن است به تجهیزات آسیب برساند.
• اثرات زیست‌محیطی: دفع نادرست آن می‌تواند به آلودگی محیط‌زیست منجر شود.
• حساسیت پوستی: در صورت تماس مستقیم با پوست یا چشم، ممکن است باعث تحریک شود.
• نیاز به دقت در مصرف: استفاده بیش‌ازحد در صنایع غذایی یا کشاورزی می‌تواند اثرات منفی داشته باشد.
• قابلیت اشتعال (در نوع خاص): برخی انواع فرآوری‌شده ممکن است در شرایط خاص خطر اشتعال ایجاد کنند.
• محدودیت در نگهداری: نیاز به شرایط خاص ذخیره‌سازی مانند دمای مناسب و ظروف مقاوم.

بسته‌بندی و شرایط نگهداری اسید فسفریک چگونه است؟

بسته‌بندی این ماده، معمولا در ظروف پلاستیکی یا فلزی مقاوم انجام می‌شود که توانایی تحمل ویژگی‌های خورندگی این ماده را دارند. بسته‌بندی‌ها معمولا در اندازه‌های مختلف و معمولا در گالن‌های ۵ کیلوگرمی است.

این اسید باید در مکان‌های سرد و خشک و دور از منابع حرارت و رطوبت باشد. همچنین باید در محیط‌های تهویه‌دار نگهداری شود تا از تجمع بخارات شیمیایی جلوگیری شود. این ماده باید از مواد آتش‌زا و مواد سازگار با اسیدها دور باشد تا از خطرات اسید فسفریک احتمالی جلوگیری شود.

استانداردترین نوع فسفریک اسید کدام است؟

استانداردترین نوع این اسید، نوع خوراکی است که تحت استانداردهای بهداشتی و ایمنی بالا تولید می‌شود. این نوع فسفریک اسید با خلوص بالا و مطابق با مقررات بین‌المللی تولید می‌شود تا هیچ‌گونه ناخالصی یا ماده مضر نداشته باشد. استانداردهای کیفی این محصول توسط سازمان‌های نظارتی مانند FDA و EFSA تایید شده است. همچنین، در فرآیند تولید آن، دقت زیادی به رعایت شرایط بهداشتی و ایمنی می‌شود.

اسید فسفریک را از کجا تهیه کنیم؟

برای خرید اسید فسفریک، ابتدا باید توجه داشته باشید که به نوع خوراکی یا صنعتی نیاز دارید. پس از تعیین نوع محصول، باید تأمین‌کننده‌ای را انتخاب کنید که مشخصات محصولش خلوص مناسب و تطابق با استانداردهای مربوطه را تضمین کند. همچنین، تأمین‌کننده باید اطلاعات دقیق در مورد نوع بسته‌بندی، نحوه حمل‌ونقل و قیمت را به شما ارائه دهد تا اطمینان حاصل کنید که محصول از کیفیت لازم برخوردار است.

در این میان، انتخاب فروشگاه‌های معتبر و با سابقه فعالیت در این حوزه، می‌تواند به شما کمک کند تا از کیفیت و اصالت محصول اطمینان داشته باشید. یکی از تأمین‌کنندگان معتبر در این زمینه بازرگ است که خرید اسید فسفریک خوراکی و صنعتی را با کیفیت بالا، قیمت رقابتی و شرایط مناسب به مشتریان ارائه می‌دهد و امکان سفارش آنلاین و تحویل سریع را نیز فراهم می‌کند.

اسید فسفریک؛ ترکیبی کلیدی با کاربردهای متنوع در صنایع مختلف

اسید فسفریک، یک ماده پراستفاده در صنایع مختلف است که به‌دلیل ویژگی‌های شیمیایی و فیزیکی منحصر‌به‌فرد خود در تولید مواد غذایی، دارویی، کشاورزی و شوینده‌ها کاربرد گسترده‌ای دارد. این اسید با غلظت و کیفیت استاندارد تولید می‌شود و تفاوت آن با نمونه صنعتی در درجه خلوص و کاربرد آن مشهود است.

هنگام خرید فسفریک اسید، اطمینان از کیفیت و مطابقت با استانداردهای جهانی اهمیت دارد. بازرگ به‌عنوان تأمین‌کننده معتبر، گزینه‌ای مناسب برای خرید این محصول در بسته‌بندی‌های ایمن و با کیفیت تضمین‌شده است.

سوالات متداول